hack1a.jpg

Foto: © Fotomontage AD

DARKNETDrugscriminelen en illegale wapenhandelaren die de krochten van het internet misbruiken om hun handel te slijten moeten oppassen. Dat is de boodschap van OM en politie die deze week een eigen darknet-website lanceerden. Op de site worden de aliassen genoemd van criminelen die zijn aangehouden en van mensen die in de smiezen worden gehouden op de verborgen online marktplaatsen.

Het is vooral een boodschap van 'Pas op, wij zijn hier ook actief'. En dat lijkt me nuttig.

Hoogleraar Politiestudies en cybercrime Wouter Stol

'We jagen niet alleen op boeven in de echte wereld. We zoeken ze ook in alle hoeken van het internet', stelt justitie op de nieuw gelanceerde website op het darknet, het deel van internet dat anoniem is te gebruiken met een Tor-browser. ,,We willen vooral afschrikken en mensen bewust maken dat we ook actief zijn op dat terrein", omschrijft een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) de voornaamste doelen van de actie.

Het is daarom dat een overzicht van criminelen is gegeven die zijn opgepakt voor hun online handel. Justitie zegt honderden andere gebruikers van de verborgen online marktplaatsen ook in het vizier te hebben. ,,We geven daarmee aan de expertise te hebben om criminelen op te sporen op het darkweb", aldus de woordvoerder.

Boodschap

Hoogleraar Politiestudies en cybersafety Wouter Stol onderschrijft het aspect van de waarschuwing. ,,Het is vooral een boodschap van 'Pas op, wij zijn hier ook actief'. En dat lijkt me nuttig, want een samenleving kan zich niet permitteren gebieden te hebben waarop geen overheidstoezicht is." Hij vergelijkt het met de aankondiging van de politie om ergens snelheidscontroles te houden. ,,Dat doe je niet met als doel mensen aan te houden, maar vooral als waarschuwing zodat mensen zich aan de regels houden."

Bij de expertise van justitie op het gebied van cybercriminaliteit plaatst hij wel een kanttekenening. ,,De politie doet nog niet zo veel aan opsporing op het darknet. Ik zie dit vooral als een pril initiatief."

antihack1.jpg

Foto: De door OM en politie gelanceerde darknet website. © Screenshot

Aanhoudingen

Pril of niet, verschillende grote criminelen die internationale ondergrondse marktplaatsen als Silk Road, Agora en Evolution misbruikten zijn al in de kraag gevat. Zoals de 55-jarige man uit IJmuiden die tot zijn aanhouding eind 2014 op dat terrein vermoedelijk een van de grootste Nederlandse verkopers van verdovende middelen was. Bij zijn aanhouding werden ruim een kilo MDMA, negen kilo aan XTC-pillen en meer dan 400.000 euro aan contant geld en bitcoins in beslag genomen.

Een 24-jarige Utrechter stond met meer dan 5500 succesvolle transacties bekend als één van de grootste drugsverkopers op de marktplaats Evolution. En een criminele collega (28) uit Broek op Langedijk werd in juni van dit jaar aangehouden op verdenking van het handelen in en het uitvoeren van aanzienlijke hoeveelheden verdovende middelen en witwassen. De politie postte een video van de buitgemaakte goederen op Youtube.



Reactie AH en Etos
Ook Albert Heijn en Etos waren niet bekend met het gebruik van hun naam. ,,Wij vinden het heel vervelend dat onze naam wordt gebruikt voor dit soort activiteiten. We zien dit ook bij phishing waarbij consumenten geconfronteerd worden met winacties van Albert Heijn, waarbij het lijkt of wij de afzender zijn. We blijven consumenten informeren hoe ze berichtgeving van Albert Heijn kunnen herkennen", meldt een woordvoerder.
Bedrijfsnamen

Wat opvalt bij de vrijgegeven nicknames van criminelen is de verwijzing naar bekende (Nederlandse) merknamen. Zo werden 'AlbertHeijn', ''TheHeineken', 'Chiquita' en 'Lowlands' aangehouden. 'Etos' en 'Partyflockcrew' staan op het lijstje handelaren dat door justitie in de gaten wordt gehouden.

'Er zijn verdachten die gebruik maakten van nicknames die overeenkomen met namen van bedrijven. Die bedrijven zelf hebben echter niets met de verdenking te maken', zei justitie daar zelf over tijdens de lancering van de site.

Waarom de drugshandelaren die namen kiezen weet het OM niet. ,,Een reden zou kunnen zijn dat het zoeken op zo'n username wordt bemoeilijkt. Als je 'AlbertHeijn' in Google intoetst, krijg je voornamelijk informatie over de supermarkt", zegt een woordvoerder aan het OM.



"Ik heb niet de illusie dat we de mensen die actief zijn op het darknet kunnen bereiken met een briefje van onze jurist." Lowlands-directeur Eric van Eerdenburg

Stol denkt dat de criminelen vooral kiezen voor een naam die hun online klanten makkelijk kunnen onthouden. ,,Ook zullen sommige humoristisch bedoeld zijn of proberen anderen misschien mee te liften op de naamsbekendheid van dit soort merken."

Operation Hypernion
De lancering van de website door politie en OM is één van de acties in de wereldwijde actieweek van Operation Hyperion. Van 22-28 oktober heeft justitie de handel in verboden goederen (zoals drugs, wapens en hackingtools) en infrastructuur op het Tor-netwerk verstoord. Dit gebeurde in verschillende deelnemende landen tegelijkertijd. Deelnemende landen waren Australië, Canada, Finland, Frankrijk, Nederland, Nieuw-Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.
Briefje

Voor Lowlands-directeur Eric van Eerdenburg is het nieuw als hij hoort van een darknet-gebruiker met de naam van 'zijn' festival. ,,We hebben regelmatig te maken met mensen die op allerlei manieren commercieel proberen aan te haken bij Lowlands.

Meestal stuurt onze jurist hen dan een briefje, voelen die mensen zich betrapt, en lost het zich vanzelf op. Vaak zijn het een beetje naïeve mensen." Lachend: ,,Maar ik heb niet de illusie dat we de mensen die actief zijn op het darknet kunnen bereiken met een briefje van onze jurist."

Stol onderschrijft dat. ,,Bedrijven kunnen hier weinig tegen doen. Ze zullen een goede zaak hebben, denk ik, als ze de gebruikers van hun naam voor de rechter kunnen krijgen. Maar zie ze maar eens te bereiken. Dat lukt hun advocatenkantoren niet."

Het OM hoopt vooral op een afschrik- en bewustwordingseffect. ,,In hoeverre dit daadwerkelijk de keuze om illegale goederen via het darkweb te bestellen en te verkopen beïnvloedt, weten we nog niet. Wat we wel zien is dat het reuring heeft veroorzaakt onder de gebruikers."

Door: Kees Graafland - AD.nl